Wszelkie opublikowane na tej stronie materiały pochodzą z prywatnych zbiorów HENRYKA POSTAWKI,
Nieznane pieczęcie gminne wsi dawnej parafia NMM w Rudach:
Bargłówka i Rudy
Badacze lokalnej historii poszukują usilnie pieczęci gminnych miejscowości, które ich interesują czy są im bliskie. Powszechnie są nazywane herbami. Niestety nie wszystkie z nich mogą zostać uznane jako herby. W myśl obecnego prawa heraldycznego tylko miejscowości, które są siedzibami samorządu terytorialnego mogą posiadać pieczęcie, uznane oficjalnie herbami poszczególnych gmin. I tak przykładowo Gmina Świętochłowice, Gmina Nędza czy Gmina Kuźnia Raciborska nie licząc gmin miejskich (Rybnika czy Raciborza) posiadają oficjalnie uznane herby. W związku z powyższym poszczególne sołectwa, wchodzące w skład danej gminy nie mogą posiadać legalnie własnych herbów. Jednakże nie trudno zauważyć, że w wielu sołectwach w naszym regionie zdobią takowe wizerunki na okolicznych tablicach, dokumentach czy nawet pieczęciach, niejednokrotnie pochodzących nawet z pierwszej połowy XVIII wieku.
I tak prawie wszystkie wsie w Gminie Lyski posiadają takie wizerunki z pieczęcią gminną. Prawie żadna jednak wieś Gminy Nędza takich historycznych symboli samorządności nie posiadała. Podobnie rzecz się ma w sąsiedniej Gminie Kuźnia Raciborska. Należy także pamiętać, że do 1945 roku każda wieś (Dorf) była osobną jednostką terytorialną tak jak to ma miejsce jeszcze dziś w Republice Czeskiej.
Jeszcze do niedawno dwie sąsiadujące ze sobą miejscowości; tj. Rudy w Gminie Kuźnia Raciborska oraz nasza Bargłówka w Gminie Sośnicowice wydawały się nie posiadać swoich własnych pieczęci, gdyż nikt wcześniej w Polsce powojennej nie prowadził poszukiwań w śląskich archiwach.
Prawo posiadania herbów w dawnych wiekach były zarezerwowane tylko dla miast. Pierwsze herby (pieczęcie) gminne pojawiły się w II połowie XVIII wieku wraz z pierwszymi próbami uniezależnienia się gminy wiejskiej od dworu. Po zniesieniu poddaństwa i pańszczyzny, w państwie pruskim gminy wiejskie są jednostkami niezależnymi i decydują same o swoich losach, ale tylko do pewnego stopnia. Dopiero w 1850r., została wydana państwowa ordynacja dla zarządów gmin wiejskich, która uniezależniała poczynania samorządu gminnego od dworu. Gminom przyznano prawo używania pieczęci gminnej, ponieważ większość chłopów w tym czasie nie potrafiło się podpisać, a pieczęć działała na wyobraźnię chłopów i nadawała powagi dokumentowi.
Na początku XIX wieku wprowadzono pieczęcie wyobrażeniowe, a zatem sam motyw, bez tarczy herbowej. Motywy te czerpano bądź z nazwy miejscowości lub topografii, bądź z głównych zajęć miejscowej ludności.
Tematyką heraldyczną ziemi rybnickiej zajęli się na początku XX wieku dwaj pruscy autorzy F.Wilpert oraz P. Kutzer, którzy zamieścili charakterystykę powiatu rybnickiego, w roczniku "Oberschlesiche Heimat" z 1909r. Należy pamiętać obie wsie nas interesujące leżały w całości w granicach powiatu rybnickiego aż do 1922r. to jest do podziału Górnego Śląska.
Natomiast tuż przed wojną zebrał, opracował i wyrysował herby polskiej części Górnego Śląska Marian Gumowski, wydając w Katowicach w 1939 r. książkę pt. "Herby i pieczęcie miejscowości województwa Śląskiego". Autor tej ostatniej pozycji miał najwyraźniej trudności w dotarciu do źródeł w niemieckiej części Górnego Śląska, bowiem nie dotarł m.in. do pieczęci m.in. wsi Bogunic (Gmina Lyski), leżącej po polskiej stronie Górnego Śląska w okresie międzywojennym.
Wizerunek pieczęci gminnej Bargłówki zawiera napis: Gem. Barglowka. Rybniker Kreis, to znaczy Gmina Bargłówka. Rybnicki powiat. Pieczęć wyobraża słońce z aureolą wokoło. Znane są 3 inne gminne pieczęcie z słońcem w tle: Karwiny na Zaolziu, Ustronia i Zebrzydowic Górnych. Wizerunek gminny Karwiny jest dosyć młody bowiem z 1909 roku przedstawia pod promienistym słońcem 2 skrzyżowane młotki górnicze, a pod nimi grabie skrzyżowane z kosą. (młotki górnicze miały symbolizować górniczy charakter miejscowości).
Na pieczęci Ustronia widzimy słońce promieniste nad pługiem. Wreszcie ten z Zebrzydowic Górnych wyobraża szereg kłosów żyta rosnących na polu, oświetlonych promieniami słońca.
Słońce nie bywa więc częstym motywem gminnych pieczęci. Te wyobrażenie z Bargłówki przedstawia nietypowe słońce z aureolą naokoło niego, lecz jest on autentyczny. Znana jest także inna wersja tego symbolu wiejskiej samorządności wspomniana w artykule Wiliperta- Kutzera. Tak jak wizerunki Karwiny czy Ustronia zawiera tenże słońce z promieniami. Słońce symbolizuje życie.
Pieczęć gminna Rud nie wydaje się godna tej szacownej miejscowości. Przedstawia dwa stogi siana z widłami dwuzębnymi pośrodku oraz z napisem: G.Gross Rauden i Rybniker Kreis, co znaczy: Gmina Rudy Wielkie. Rybnicki powiat. Wizerunek ten nawiązuje do rolniczego charakteru wsi. Niestety nie odwołuje się do faktu, że Rudy były przez prawie 800 lat siedzibą klasztoru cystersów. Oba wizerunki znalezione zostały w dokumentach dotyczących budynków mieszkalnych i gospodarczych kapłanów z Rud, potocznie zwane farę z początku XIX wieku. Zostały odbite pod zarządem gminnym poszczególnych miejscowości.
Ciekawą tematykę biblijną posiadają niedawno odnalezione pieczęcie Jankowic Rudzkich z Gminy Kuźnia Raciborska (głowa Jana Chrzciciela), Szymocic (rajska jabłoń) oraz Ciechowice (baranek boży).
Henryk Postawka
Bargłówka i Rudy
Badacze lokalnej historii poszukują usilnie pieczęci gminnych miejscowości, które ich interesują czy są im bliskie. Powszechnie są nazywane herbami. Niestety nie wszystkie z nich mogą zostać uznane jako herby. W myśl obecnego prawa heraldycznego tylko miejscowości, które są siedzibami samorządu terytorialnego mogą posiadać pieczęcie, uznane oficjalnie herbami poszczególnych gmin. I tak przykładowo Gmina Świętochłowice, Gmina Nędza czy Gmina Kuźnia Raciborska nie licząc gmin miejskich (Rybnika czy Raciborza) posiadają oficjalnie uznane herby. W związku z powyższym poszczególne sołectwa, wchodzące w skład danej gminy nie mogą posiadać legalnie własnych herbów. Jednakże nie trudno zauważyć, że w wielu sołectwach w naszym regionie zdobią takowe wizerunki na okolicznych tablicach, dokumentach czy nawet pieczęciach, niejednokrotnie pochodzących nawet z pierwszej połowy XVIII wieku.
I tak prawie wszystkie wsie w Gminie Lyski posiadają takie wizerunki z pieczęcią gminną. Prawie żadna jednak wieś Gminy Nędza takich historycznych symboli samorządności nie posiadała. Podobnie rzecz się ma w sąsiedniej Gminie Kuźnia Raciborska. Należy także pamiętać, że do 1945 roku każda wieś (Dorf) była osobną jednostką terytorialną tak jak to ma miejsce jeszcze dziś w Republice Czeskiej.
Jeszcze do niedawno dwie sąsiadujące ze sobą miejscowości; tj. Rudy w Gminie Kuźnia Raciborska oraz nasza Bargłówka w Gminie Sośnicowice wydawały się nie posiadać swoich własnych pieczęci, gdyż nikt wcześniej w Polsce powojennej nie prowadził poszukiwań w śląskich archiwach.
Prawo posiadania herbów w dawnych wiekach były zarezerwowane tylko dla miast. Pierwsze herby (pieczęcie) gminne pojawiły się w II połowie XVIII wieku wraz z pierwszymi próbami uniezależnienia się gminy wiejskiej od dworu. Po zniesieniu poddaństwa i pańszczyzny, w państwie pruskim gminy wiejskie są jednostkami niezależnymi i decydują same o swoich losach, ale tylko do pewnego stopnia. Dopiero w 1850r., została wydana państwowa ordynacja dla zarządów gmin wiejskich, która uniezależniała poczynania samorządu gminnego od dworu. Gminom przyznano prawo używania pieczęci gminnej, ponieważ większość chłopów w tym czasie nie potrafiło się podpisać, a pieczęć działała na wyobraźnię chłopów i nadawała powagi dokumentowi.
Na początku XIX wieku wprowadzono pieczęcie wyobrażeniowe, a zatem sam motyw, bez tarczy herbowej. Motywy te czerpano bądź z nazwy miejscowości lub topografii, bądź z głównych zajęć miejscowej ludności.
Tematyką heraldyczną ziemi rybnickiej zajęli się na początku XX wieku dwaj pruscy autorzy F.Wilpert oraz P. Kutzer, którzy zamieścili charakterystykę powiatu rybnickiego, w roczniku "Oberschlesiche Heimat" z 1909r. Należy pamiętać obie wsie nas interesujące leżały w całości w granicach powiatu rybnickiego aż do 1922r. to jest do podziału Górnego Śląska.
Natomiast tuż przed wojną zebrał, opracował i wyrysował herby polskiej części Górnego Śląska Marian Gumowski, wydając w Katowicach w 1939 r. książkę pt. "Herby i pieczęcie miejscowości województwa Śląskiego". Autor tej ostatniej pozycji miał najwyraźniej trudności w dotarciu do źródeł w niemieckiej części Górnego Śląska, bowiem nie dotarł m.in. do pieczęci m.in. wsi Bogunic (Gmina Lyski), leżącej po polskiej stronie Górnego Śląska w okresie międzywojennym.
Wizerunek pieczęci gminnej Bargłówki zawiera napis: Gem. Barglowka. Rybniker Kreis, to znaczy Gmina Bargłówka. Rybnicki powiat. Pieczęć wyobraża słońce z aureolą wokoło. Znane są 3 inne gminne pieczęcie z słońcem w tle: Karwiny na Zaolziu, Ustronia i Zebrzydowic Górnych. Wizerunek gminny Karwiny jest dosyć młody bowiem z 1909 roku przedstawia pod promienistym słońcem 2 skrzyżowane młotki górnicze, a pod nimi grabie skrzyżowane z kosą. (młotki górnicze miały symbolizować górniczy charakter miejscowości).
Na pieczęci Ustronia widzimy słońce promieniste nad pługiem. Wreszcie ten z Zebrzydowic Górnych wyobraża szereg kłosów żyta rosnących na polu, oświetlonych promieniami słońca.
Słońce nie bywa więc częstym motywem gminnych pieczęci. Te wyobrażenie z Bargłówki przedstawia nietypowe słońce z aureolą naokoło niego, lecz jest on autentyczny. Znana jest także inna wersja tego symbolu wiejskiej samorządności wspomniana w artykule Wiliperta- Kutzera. Tak jak wizerunki Karwiny czy Ustronia zawiera tenże słońce z promieniami. Słońce symbolizuje życie.
Pieczęć gminna Rud nie wydaje się godna tej szacownej miejscowości. Przedstawia dwa stogi siana z widłami dwuzębnymi pośrodku oraz z napisem: G.Gross Rauden i Rybniker Kreis, co znaczy: Gmina Rudy Wielkie. Rybnicki powiat. Wizerunek ten nawiązuje do rolniczego charakteru wsi. Niestety nie odwołuje się do faktu, że Rudy były przez prawie 800 lat siedzibą klasztoru cystersów. Oba wizerunki znalezione zostały w dokumentach dotyczących budynków mieszkalnych i gospodarczych kapłanów z Rud, potocznie zwane farę z początku XIX wieku. Zostały odbite pod zarządem gminnym poszczególnych miejscowości.
Ciekawą tematykę biblijną posiadają niedawno odnalezione pieczęcie Jankowic Rudzkich z Gminy Kuźnia Raciborska (głowa Jana Chrzciciela), Szymocic (rajska jabłoń) oraz Ciechowice (baranek boży).
Henryk Postawka
Copyright (C) 2009-2017 Henryk TISZBIEREK. All rights reserved.
